Niewydolność serca jest chorobą, która charakteryzuje się powtarzającymi się hospitalizacjami z powodu zaostrzeń pod postacią gromadzenia płynów, co najczęściej manifestuje się obrzękami kończyn dolnych.

Jak często występują w Polsce hospitalizacje z powodu niewydolności serca?

Czy wiesz, że wskaźniki hospitalizacji z powodu niewydolności serca w Polsce należą do najwyższych. Sytuacja ta nie ulega zmianie aż od 2008 roku, co przedstawia rycina 1. Mimo postępu w leczeniu niewydolności serca wciąż odnotowuje się 2-krotnie wyższą średnią liczbę hospitalizacji / 100 tys mieszkańców od średniej (zaznaczone strzałką) wyliczonej dla 37 krajów organizacji OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development).

2008 i 2013 rok


2017 rok
Rycina 1. OECD Health at a Glance 2019.

Kilka faktów z polskich danych statystycznych :

• co czwarty chory wymaga ponownej hospitalizacji w ciągu miesiąca od wypisu ze szpitala po zakończeniu hospitalizacji z powodu zaostrzenia niewydolności serca,
• 209 tys. pacjentów rocznie hospitalizowanych jest z powodu niewydolności serca (wzrost ze 152 tys. w 2014 roku),
• niewydolność serca jest główną przyczyną hospitalizacji chorych po 65 roku życia,
• w 2019 roku leczenie szpitalne niewydolności serca pochłonęło 1 588 mln zł, co stanowiło aż 95 proc. wszystkich środków przeznaczonych przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) na diagnostykę i leczenie niewydolności serca.

Co oznaczają hospitalizacje z powodu niewydolności serca dla pacjenta?

Pamiętaj, że od momentu rozpoczęcia hospitalizacji aż do roku od wypisu ze szpitala jest wysokie ryzyko zgonu i powtarzających hospitalizacji z powodu niewydolności serca. Nazwano ten czas okresem wrażliwym (vulnerabe phase) czyli wysokiego ryzyka dla pacjentów z niewydolnością serca. Ale najwyższe ryzyko kolejnych zaostrzeń niewydolności serca jest w pierwszych 3-6 miesiącach od wypisu ze szpitala (Rycina 2). Im więcej przebytych hospitalizacji oraz im są one dłuższe, tym gorsze rokowanie pacjenta.

Rycina 2. Vulnerable phase u pacjenta po zakończeniu hospitalizacji z powodu zaostrzenia niewydolności serca.

Jak zapobiegać hospitalizacjom z powodu niewydolności serca?

Już w trakcie hospitalizacji wyspecjalizowany personel medyczny informuje pacjenta o istocie choroby oraz zasadach samokontroli. Pacjent ma możliwość edukacji z otrzymanych materiałów w postaci broszur, paszportu niewydolności serca oraz strony internetowej www.slabeserce.pl

Podstawową kwestią dla pacjenta jest:

• znajomość i umiejętność samokontroli – codzienne pomiary ciśnienia tętniczego, częstości pracy serca oraz masy ciała w celu wykrywania jej szybkiego wzrostu,
• zmiana stylu życia - zakaz palenia tytoniu, spożywania alkoholu, przestrzeganie odpowiedniej diety, zmniejszenie spożycia soli, ograniczenie przyjmowanych płynów, wykonywanie szczepień przeciw grypie i pneumokokom, zachowanie aktywności ruchowej, unikanie niektórych leków np. dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych,
• przestrzeganie zaleceń lekarskich tzn. systematyczne przyjmowanie leków,
• okresowe kontrole lekarskie i urządzeń wszczepionych,
• leczenie chorób współistniejących np. nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, cukrzycy, POChP, depresji.

Pamiętaj, że możesz sobie pomóc i zmniejszyć częstość hospitalizacji z powodu niewydolności serca, bądź systematyczny, dbaj o siebie.

Autor artykułu:
Prof. dr hab. med. Małgorzata Lelonek FESC, FHFA
Zakład Kardiologii Nieinwazyjnej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Artykuł powstał w ramach Tygodnia Świadomości Niewydolności Serca organizowanego przez Sekcję Niewydolności Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Jeśli jesteś pacjentem lub bliskim pacjenta z NS odwiedź stronę slabeserce.pl

Jeśli masz pytania lub szukasz wsparcia organizacji pacjentów możesz skontaktować się z Ogólnopolskim Stowarzyszeniem EcoSerce:

tel. kom.: 694 668 328
e-mail: biuro@ecoserce.pl
www: http://ecoserce.pl/
Patronem medialnym Tygodnia Świadomości Niewydolności Serca jest portal MedicalPress.

Piśmiennictwo:

1. Gierczyński J., Wróblewski T., Gilewski M. Priorytety zdrowotne w kontekście demograficznego i gospodarczego rozwoju Polski. Wnioski i rekomendacje na przykładzie niewydolności serca. Raport Warsaw Enterprise Institute. Warszawa, 2018.
2. Niewydolność serca w Polsce – raport 2016. Materiały informacyjne Sekcji Niewydolności Serca PTK. Dostępne: http://www.niewydolnosc- serca.pl/barometr.pdf
3. Matyjas K., Lelonek M. Pacjent z niewydolnością serca w okresie vulnerable phase. Folia Cardiol 2018;13:71-78.
4. Czech M., Opolski G., Zdrojewska T. i wsp. The costs of heart failure in Poland from the public payer's perspective. Polish programme assesing diagnostic procedures, treatment in costs in patients with heart failure in randomly selected outpatients clinics and hospitals at different levels of care: POLKARD. Kardiol. Pol. 2013; 71:224-232.
5. OECD (2019), Health at a Glance 2019: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/4dd50c09-en.
6. Lelonek M. Niewydolność serca i powtarzające się hospitalizacje. Fol. Cardiol. 2016; 1:37-46.