Niewydolność serca (NS) to śmiertelna choroba, której można zapobiec, i którą da się skutecznie leczyć. Z uwagi na stale zwiększająca się populację pacjentów z NS, w Polsce już ponad 1,2 mln chorych, to właśnie na zapobieganie rozwojowi NS powinno kłaść się jak największy nacisk. Jako, że najczęstsze przyczyny niewydolności serca w Europie obejmują chorobę wieńcową, w tym zawał serca i nadciśnienie tętnicze, rzadziej kardiomiopatie, choroby zastawek, czy wady wrodzone serca i migotanie przedsionków, to na te jednostki chorobowe należy zwrócić szczególną uwagę. Częstymi czynnikami ryzyka wystąpienia niewydolności serca są: wysokie ciśnienie krwi, cukrzyca, otyłość i palenie papierosów, zatem powszechnie uznane czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Dane epidemiologiczne wskazują, że w Polsce, w porównaniu do innych krajów OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), częściej występują np. nadciśnienie tętnicze czy palenie tytoniu, czego konsekwencją jest większe zagrożenie rozwojem niewydolności serca. Wiadomo, że zły styl życia, w tym palenie papierosów, może zwiększyć ryzyko wystąpienia niewydolności serca nawet o 50%.

Profilaktyka niewydolności serca wpisuje się zatem w zakres szeroko rozumianej profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych. Badania epidemiologiczne wskazują, że najskuteczniejszą metodą zwalczania chorób sercowo-naczyniowych rozwijających się na podłożu miażdżycy jest zmniejszenie narażenia na główne czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Przyjmuje się ze w 50-75% przypadków redukcja liczby wszystkich zgonów z powodu choroby wieńcowej, którą obserwowano w ostatnich 2-3 dekadach w Stanach Zjednoczonych, Finlandii, Anglii, Walii, Australii oraz w Polsce była związana ze skuteczna prewencja. WHO szacuje, ze nawet niewielkie, ale dotyczące całej populacji równoczesne obniżenie ciśnienia tętniczego, stężenia cholesterolu i stopnia otyłości oraz zaprzestanie palenia tytoniu może zmniejszyć o ponad połowę zapadalność na choroby układu krążenia.

Bardzo ważna w rozumieniu profilaktyki niewydolności serca jest zatem prawidłowa kontrola ciśnienia tętniczego, cukrzycy, prowadzenie zdrowego stylu życia, rozumianego jako zaprzestanie palenia papierosów, stosowanie zdrowej diety oraz regularnej aktywności fizycznej, która jest niezmiernie ważnym elementem zarówno w zapobieganiu rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych, w tym NS, jak i w procesie leczenia chorych z NS. Zważywszy na postępujące starzenie się polskiego społeczeństwa konieczne są energiczne i skoordynowane działania na rzecz profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych, a w konsekwencji profilaktyki niewydolności serca.

Wystąpieniu niewydolności serca można zapobiegać, ale aby tak mogło się stać świadomość problematyki niewydolności serca w społeczeństwie musi być na odpowiednio wysokim poziomie. Wydaje się, że obecnie nie jest ona dostateczna, stąd konieczne są działa edukacyjne pokazujące problem niewydolności serca, budujące w społeczeństwie postawę współodpowiedzialności za swoje zdrowie. Taką inicjatywą jest Tydzień Świadomości Niewydolności Serca. Konieczne jest również zwiększenie zasięgu działań promocyjnych na cały kraj oraz skierowanie informacji do lekarzy i innych pracowników ochrony zdrowia w celu poprawy wczesnego rozpoznawania jak i zgodnego z wytycznymi postępowania terapeutycznego. W procesie profilaktyki i edukowania społeczeństwa nie do przecenienia jest rola organizacji pacjenckich, które, jako oddolna inicjatywa pacjentów, kierują swoje działania do wszystkich tych, dla których problem niewydolności serca jest ważny.

Autor artykułu:
Dr n. med. Marta Kałużna-Oleksy
I Klinika Kardiologii UM w Poznaniu

Artykuł powstał w ramach Tygodnia Świadomości Niewydolności Serca organizowanego przez Sekcję Niewydolności Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Jeśli jesteś pacjentem lub bliskim pacjenta z NS odwiedź stronę slabeserce.pl

Jeśli masz pytania lub szukasz wsparcia organizacji pacjentów możesz skontaktować się z Ogólnopolskim Stowarzyszeniem EcoSerce:

tel. kom.: 694 668 328
e-mail: biuro@ecoserce.pl
www: http://ecoserce.pl/
Patronem medialnym Tygodnia Świadomości Niewydolności Serca jest portal MedicalPress.